خاک های قلیایی:

زمانی که سطح pH خاک بالای 7 باشد، معمولاً حاوی مقدار زیادی سدیم، کلسیم و منیزیم بوده که خاک اسیدی نامیده می شود. همچنین اسیدی بودن خاک می تواند مانع رشد بسیاری از گیاهان زراعی و باغی شود. از آنجایی که مواد مغذی محلول در خاک قلیایی کمتر از خاک اسیدی یا خنثی است، دسترسی به مواد مغذی اغلب محدود است. عموما خاک قلیایی از سنگ های پر از کلسیم تشکیل شده است،که به مرور زمان دچار هوازدگی و تجزیه شده اند. معمولا نفوذ پذیری  این خاک ها کم می باشد و به همین دلایل است که توقف رشد و کمبود مواد مغذی در این نوع خاک ها رایج است.

چه چیزی خاک را قلیایی می کند؟

 در مناطق خشک یا بیابانی که بارندگی کم است و مناطقی که جنگل های انبوه وجود دارد، خاک قلیایی است. همچنین اگر خاک با آب سخت حاوی آهک آبیاری شود، می تواند قلیایی شود. آب سخت حاوی مقدار بالای مواد معدنی بوده که می تواند در بالارفتن میزان اسیدیته خاک موثر باشد. زمین هایی که اصلا نرم نشده اند، تمایل به pH خنثی دارند، اما بعد ازکشت محصول به دلیل وجود کلسیم و نمک های موجود در خاک که از لایه های زیرین به بیرون تخلیه می شوند، تمایل زیادی به قلیایی شدن پیدا می کنند و در نهایت گاهی به دلیل ماهیت خود خاک، قلیایی بودن رخ می دهد.

مشکلات ناشی از قلیایی بودن خاک گیاهان :

به طور کلی خاک های قلیایی دارای کربنات کلسیم بالایی هستند، که حتی با وجود مواد مغذی کافی در خاک از جذب مواد مغذی مورد نیاز و ضروری گیاهان جلوگیری می کند، به طور مثال دانه های سویا که در خاک قلیایی رشد می کند، به راحتی دچار کمبود آهن می شوند، که جهت رفع این کمبود ها می توان از محلول پاشی و... استفاده کرد.

راه های کاهش اسیدیته خاک قلیایی:

برای مدیریت و اصلاح خاک های قلیایی می توان از روش های مختلفی استفاده کرد به طور مثال اضافه کردن مواد آلی به خاک، چرا که واکنش اسیدی حاصل از تجزیه مواد آلی به کاهش میزان اسیدیته خاک کمک می کند و در نهایت این فرایند به بهبود زهکشی و عبور اکسیژن کمک فراوانی خواهد کرد. به عنوان مثال استفاده از هیومیک اسید به صورت منظم برای تحریک و افزایش فعالیت بیولوژیکی خاک بسیار مفید می باشد که به نوبه خود می تواند منجر به تولید اسید های آلی شود. همچنین می توان از اصلاح کننده های رایج مانند سولفات آمونیوم استفاده کرد که راه بسیار مناسبی  برای کاهش شرایط قلیایی و کاهش تنش های احتمالی برای گیاه است.

یکی از بهترین راه ها برای کاهش اسیدیته خاک، افزودن گوگرد معدنی است. افزودن 85 – 28 گرم گوگرد معدنی به ازای هر 1 متر مربع خاک، سطح pH را کاهش می دهد. اگر خاک شنی است یا رس زیادی دارد، باید گوگرد کمتری استفاده شود و قبل از استفاده باید کامل با خاک مخلوط شود.

همچنین می توانید مواد آلی مانند پیت ماس، تراشه های چوب و خاک اره را برای کاهش pH اضافه کنید. کود های مانند سولفات آلومینیوم، دی آمونیوم فسفات و مونو آمونیوم فسفات، اوره و.. هم موثرند. استفاده از گچ هم یکی از راه های ارزان و موثر است، که با جایگزینی یون سدیم به جای یون کلسیم موجود در خاک باعث اصلاح این خاک ها می شود. یکی از راه های دیگر ؛ آبشویی خاک قلیایی با آب بدون املاح می باشد. 

 گیاهان قابل کاشت در خاک قلیایی:

هنگامی که بدانید خاک شما قلیایی است، هم می توانید برخی از گیاهان مورد علاقه خود را پرورش دهید.

گیاهانی که در خاک های قلیایی به خوبی رشد می کنند، غالبا برگ های زرد پیچ خورده و ساقه های ارغوانی دارند. سبزیجات و گیاهان مقاوم در خاک قلیایی عبارتند از: یام، مارچوبه، بامیه، چغندر، کلم پیچ، کرفس، پونه کوهی و... برخی گیاهانی که به قلیایی بودن اهمیتی نمی دهند، عبارتند از: گاردنیا، جارو، شمشاد و...برخی از گیاهان نیز قلیایی کم خاک را تحمل می کنند مانند گل آهار، کلماتیس، هوستا، گل نخود شیرین، راک شاهی ، سالویا، فلوکس و اسطوخودوس...

---