بیش از صد سال است که روغنها در کنترل آفات استفاده میشوند. روغنها دارای طیف وسیعی هستند و عموما برای مبارزه با شپشکها، کنهها، شتهها، مگسهای سفید و برخی عوامل بیماریزا مانند سفیدک پودری، سفیدک کرکی و کپک خاکستری استفاده میشوند.روغنهای امولسیون شونده نامهای متعددی دارد مانند روغن کشاورزی، روغن اسپری یا روغن سفید معدنی. بیشتر ترکیبات روغنی که برای کنترل آفات استفاده میشوند از تقطیر نفت خام بدست میآیند. برخی از خصوصیات مهم روغنهای امولسیون شونده شامل مقدار بقایای غیرقابل سولفوناسیون، نقطه جوش متوسط و مقدار هیدروکربنهای خطی و حلقوی است. روغنهایی که بعنوان آفتکش بکار میروند باید دارای خلوص بالایی باشند.
روغن امولسیون شونده بعنوان ادجوانت برای بهبود کارایی برخی از آفتکشها استفاده میشود. از مزایای این روغن، بی خطر بودن برای انسان ودشمنان طبیعی و اثر طولانی مدت آن است. نحوه عملکرد روغن امولسیون شونده وابسته به تماس مستقیم است. بنابراین نوع محلول پاشی و پخش یکنواخت آن از اهمیت ویژهای برخوردار است. مکانیسم اثر روغن امولسیون شونده در کنترل آفات بصورت مسدود کردن منافذ تنفسی حشرات، مسدود کردن قطعات دهانی حشرات و جلوگیری از انتقال ویروس به گیاه و کاهش چسبندگی اسپورهای قارچ به سطح گیاه است
گروه شیمیایی: هیدروكربن آلیفاتیك
روغنها را در دفع آفات در موارد زير بكار مي برند:
1. براي سمپاشي تابستاني بر ضد شپشك آردآلود ؛ سپردارها و شته ها .
2. براي سمپاشي زمستاني بر ضد شپشكهاي گياهي ؛ كنه هاي گياهان ؛ تخم عده اي از حشرات و بعضي از لاروهاي زمستاني .
3. بر ضد انگلهاي خارجي مانند كك ؛ شپش و كنه .
4. به عنوان حامل و حلال حشره كشها .
5. جهت مخلوط كردن با امولسيون بعضي از حشره كشها مانند تركيبات فسفره به منظور بالا بردن اثر حشره كشي آنها
سولفوناسیون چیست؟؟
خصوصیت روغن ها را بر حسب جرم مولکولی آنها بیان می کنند. روغن های بسیار سبک خاصیت حشره کشی ندارند. برعکس در صورت استفاده از روغن های خیلی سنگین، علاوه بر آفت، گیاه میزبان صدمه خواهد دید. آن دسته از هیدروکربنها برای مبارزه با آفات روی گیاهان به کار گرفته می شوند که نقطه جوش آنها دقیقا کنترل شده و عمدتا از هیدروکربن های پارافینی تشکیل شده باشند.
خلوص روغن از نظر وجود هیدروکربنهای غیر اشباع را با درجه سولفوناسیون نشان می دهند. اگر درجه سولفوناسیون روغن 100 باشد، یعنی صد در صد از هیدروکربنهای اشباع شده تشکیل شده است. هر قدر درجه سولفوناسیون از 100 کمتر باشد، میزان هیدروکربن های غیر اشباع بیشتر است.
درجه سولفوناسیون در خصوص تعیین زمان مناسب و کاربرد آن در سمپاشی های زمستانه و تابستانه کاربرد دارد، به طور مثال روغن های با درجه سولفوناسیون 85 تا 95 برای سمپاشی تابستانه و روغن های با درجه سولفوناسیون 65 تا 75 درصد برای سمپاشی زمستانه موثر هستند
صرفنظر از مزیت کم خطر بودن روغن ها برای انسان و محیط زیست نسبت به حشره کش ها، روغن ها خود دارای طبقه بندی مختلفی از نظر فرمولاسیون می باشند و توضیحاتی در این خصوص ارائه می شود
امروزه فائو با توجه به مزیت های بی شمار روغنهاي امولسيون شونده بدون آب (EC) و اثرات نامطلوب روغن های امولسيون شده معمولي (مايونز) توصیه به کاربرد و جایگزین نمودن آن دارد
مزيت عمده روغن های بدون آب كه باعث جلب توجه نهادهاي كشاورزي خارجي و حتي سازمان فائو شده اين است كه اين روغن به دليل نداشتن آب دچار آلودگيهاي ميكروبي و كپك زدگي نميشود و تجهيزات توليد و نگهداري آن نيز با مشكل خوردگي مواجه نميشوند، روغن EC بر خلاف روغنهاي معمولي در مقابل يخ زدگي مقاوم است و به دليل ويسكوزيته پايين به هنگام تخليه به راحتي از ظروف جدا شده و اتلاف چنداني ندارد.
ويژگي ديگر اين روغن سهولت تركيب آن با آب براي تشكيل امولسيون و عدم نياز به هم زدن زياد است
مزيت مهم ديگر روغن های بدون آب EC ايناست كه بر خلاف نوع مايونزي، به دليل نداشتن تركيبات افزودني باعث گياه سوزي نميشود و دز مصرف آن نيز 25 درصد كمتر از دز مصرفي روغن معمولي ميباشد
وزارت جهاد كشاورزي در چند سال اخير بنابر توصيه سازمانهاي جهاني، واحدهاي تحقيقاتي و توليدي كشور را به ساخت روغن امولسيون شونده بدون آب فراخوانده است و سرانجام شرکت البرز بهسم موفق به سنتز امولسیفایر مورد نیاز این روغن شده است
روغن امولسيون شونده بدون آب از 10 درصد امولسيفاير و 90 درصد روغن(پارافين) تشكيل شده و براي توليد آن نيازي به تركيبات همراه و افزودنی نيست
با توجه به اینکه امروزه روغن ها نقش مهمی در کنترل بسیاری از آفات دارند اما به دلیل فرموله شدن شکل مایونزی آن توسط کارخانه های تولید کننده باعث بروز لکه هایی روی میوه ها میشوند که به شدت روی بازار پسندی محصولات تاثیر نامطلوبی ایجاد می کند
علاوه بر اثر سوء روغن مایونز روی میوه، استفاده طولانی مدت سموم شیمیایی روی محصولات کشاورزی از جمله درختان مرکبات باعث تاثیر نامطلوبی روی محصول از قبیل باقیمانده سموم، آلودگی آب، خاک و محیط زیست و نیز اثر سوء روی دشمنان طبیعی آفات می شود. ولی روغن های امولسیون شونده اثرات نامطلوب کمتری نسبت به سموم شیمیایی در محیط زیست دارند. علاوه بر آن روغن های معدنی می توانند طیف وسیعی از آفات را کنترل کنند و جایگزین آفت کش های مصنوعی شوند
روغن امولسیون شوندهEC تا غلظت 1.25 درصد ضمن اینکه تاثیر نامطلوبی روی خصوصیات کمی و کیفی محصول نداشته اما در کاهش جمعیت آفات بسیار موثر است
نحوه تأثیر : روغن ها به عنوان حشره کش فیزیکی عمل میکنند که با پوشاندن سطح بدن حشره و بستن روزنه ها تنفسی سبب نابودی آنها میشوند . حشره کش و کنه کش با اثر تخم کشی . براي مبارزه با آفات درختان میوه ، به ویژه مرکبات ، به تنهایی و یا به صورت محلول پاشي همراه با سموم حشره کش و کنه کش در سمپاشی زمستانه و تابستانه استفاده می شود
نام عمومی : پترولیوم اویل روغن امولسیون شوندهPETROLIUM OIL
نام تجاری : روغن امولسیون شونده بدون آب EC OIL
گروه : Aliphatic Hydrocarbon
نام شیمیایی : Petrolium Oil
گروه مقاومت: IRAC : NC
درجه سولفوناسیون: 92%
میزان ماده موثره : روغن معدنی ( روغن : 90% + امولسیفایر : 10% )
درجه خطر U سميت حاد ندارد
سميت براي پستانداران: Acute Oral LD 50 for Rats : >15000 mg/kg
دوره کارنس :3 تا 4 هفته
پادزهر : پادزهر اختصاصی ندارد.
موارد و مقدار مصرف :
مبارزه پیش بهاره، بهاره و تابستانه با شپشک ها، و بعضی از کنه ها به عنوان ماده همراه به صورت محلول پاشی به نسبت 1/5 % پس از سپری شدن اوج سرمای زمستان و قبل از بیداری درختان موارد استفاده روغن می باشد.
مرکبات : برای کنترل کنه قرمز ، کنه زرد شرقی ، سپردارها ، شپشک های مومی و نرم تن ها. در اواخر بهار به میزان 5 /0 تا 0/7 درصد – در تابستان 5 /0 تا 75 /0 درصد – در زمستان پس از سپری شدن سرمای زمستان و قبل از تورم جوانه ها 75 /0 درصد
درختان میوه سردسیری : برای کنترل کنه قرمز اروپایی ، پسیل گلابی ، مینوز لکه گرد سیب ، شپشک ها و سپردارها ، به میزان 0/75 درصد پس از سپری شدن سرمای زمستان و قبل از تورم جوانه ها – در تابستان به محض تفریح تخم ها 4 در هزار با توجه به پیش آگاهی
پسته : برای کنترل شپشک واوی و شپشک تنه ، به میزان 0/75 درصد پس از سپری شدن سرمای زمستان و قبل از تورم جوانه ها – در تابستان 5 /0 تا 0/7 درصد
خرما : برای کنترل شپشک سفید خرما و شپشک شفاف خرما ، در زمستان به میزان 75 /0 درصد – در بهار 0/7 درصد
چای : برای کنترل شپشک آردآلود ، کنه قرمز پاکوتاه و کنه قرمز از اردیبهشت تا تیر ، به میزان 0/7 درصد
درختان غیر مثمر و گیاهان زینتی : برای کنترل شپشک سفید تاغ ( 0/75 درصد )
سازگاري و اختلاط : در موارد بالا و در صورت نیاز ، با سموم كنه كش يا حشره کش توصیه شده ، قابل اختلاط است
توصيه ها :
در بهار و تابستان باید قبل از محلولپاشی درختان، اقدام به آبیاری نمود
هنگامي که هوا گرم بالاتر از 32- 35 درجه سانتیگراد یا خیلی سرد است ، از سمپاشی خودداری شود
از اختلاط روغن با سموم گوگردی و مصرف آن جداً اجتناب شود . حداقل یک ماه بین مصرف روغن و سموم گوگردی باید فاصله باشد
هنگامی که برای مبارزه با شپشک ها مصرف می شود تکرار سمپاشی پس از 1 تا 2 هفته توصیه می شود