مقدمه :

سال‌ها قبل از اینکه بیماری سفیدک داخلی در اروپا زنگ خطر را برای کشاورزان به صدا درآورد، کشاورزان در تاکستان‌های فرانسه برای جلوگیری از آسیب دیدن انگورها توسط رهگذران در مسیرهای اصلی و فرعی اطراف تاکستان‌ها، چند هفته قبل از رسیدن انگورها مخلوطی از هیدروکسید کلسیم و سولفات مس به روی آن‌ها می‌پاشیدند که رهگذران دیگر تمایلی به ناخنک زدن به محصولات تلخ و گس پیدا نکنند.

سال ۱۸۷۸ میلادی قارچ مولد سفیدک داخلی Plasmopara viticola در مدت کوتاهی خسارات زیادی به کشاورزان اروپایی زد

بیماری در شرایط مساعد در یک فصل تمامی تاکستان‌ها را آلوده می‌کرد. در آن ایام تنها قارچ کش مرسوم گوگرد بود که اثری روی بیماری نداشت.

در سال ۱۸۸۱ استاد گیاه‌شناسی دانشکده علوم شهر بردو فرانسه به نام میلارد Millardet که می‌دانست تاکستان‌های منطقه شدیداً به بیماری سفیدک داخلی آلوده شده و برگ‌های آن‌ها ریخته‌است، متوجه شد برخی ردیف‌های کنار جاده به بیماری آلوده نشده‌اند. روی برگ‌ها با ماده آبی رنگی پوشیده شده بود که معلوم شد این ماده رنگی، ترکیب مسی ای است که برای ممانعت از دزدی پاشیده شده‌است.

دو سال بعد پروفسور میلاردت موفق به کشف خاصیت قارچ کشی فلز مس برای کنترل سفیدک داخلی در تاکستان‌ها گردید. ترکیب قارچ کشی که پروفسور میلاردت کشف کرد، سولفات مس و هیدروکسید کلسیم بود که با توجه به محل کشف، ترکیب بردو نامیده شد و تا امروز استفاده از آن ادامه دارد

در ایران از سال ۱۳۷۳ تولید صنعتی ترکیب بردو آغاز شد که کارایی کنترل بیماری‌های قارچی و بیماری‌های باکتریایی را دارا است. سموم معدنی بر سموم سنتتیک ارجحیت دارند و با توجه به مشکلات زیست‌محیطی ناشی از مصرف سموم سنتتیک، ترکیب بردو جزء سموم معدنی انگشت شماری است که در کشاورزی ارگانیک توصیه می‌شود.

بردوبهسم  قارچ کش و باکتری کش حفاظتی تماسی است که برای پیشگیری و درمان انواع بیماری های درختان میوۀ دانه دار،هسته دار،نیمه گرمسیری خزان دار،خشکباری، همیشه سبز، دانه ریز، سبزی، صیفی، زینتی وغیرمثمرتوصیه می شود.

بهترین قارچ کش و باکتری کش مسی با اثر حفاظتی، با LD۵۰>۴۰۰۰ mg/kg و جزو سالم ترین سموم معدنی است.

خواص فیزیکی و شیمیایی:

ترکیب بردو که با مخلوط کردن محلول سولفات مس و دوغاب هیدروکسید کلسیم بدست می‌آید، ماده‌ای آبی رنگ، غیرمتبلور و ژلاتینی با دانه بندی خیلی ریز و چسبندگی بسیار زیاد است که پس از پاشیده شدن روی گیاه در اثر رطوبت و گازکربنیک به تدریج تبدیل به ترکیبات کمپلکسی می‌شود که مرتباً یون مس آزاد می‌کند. مخلوط بدست آمده درحالت سوسپانسیون بدون بافت کریستالی است و به صورت تودهٔ به هم چسبیده و یکنواخت روی گیاه کاملاً می‌نشیند درحالی که سایر ترکیبات مسی مانند اکسی کلرور مس به دلیل داشتن بافت کریستالی ذراتی جدا از هم داشته و کمتر بر روی گیاه می‌نشیند

 

سایر ویژگی های بردوبهسم :

-ماندگاری پس از بارش

به دلیل دانه بندی بسیار ریز، چسبندگی بالا و تثبیت شدن به صورت کمپلکس روی بافت گیاه حتی پس از بارش‌های طولانی نیز یون‌های مس روی گیاه باقی مانده و نسبت به سایر سموم مسی ماندگاری طولانی تری روی گیاه دارد

جلوگیری از سرما زدگی

ترکیب بردو به دلیل از بین بردن باکتری‌هایی که هسته اولیه بلورهای یخ Bacterial Ice Nucleation را می‌سازند، خطر سرمازدگی را کم می‌کند

دافع حشرات

- دانه بندی ریز

بردوبهسم با دانه‌ بندی ٢ تا ٣ میکرون، مؤثرتر از دیگر سموم مسی است. بردوبهسم به‌ دلیل دانه‌ بندی بسیار ریز و چسبندگی مطلوب، کارآیی مؤثری داشته و در مقایسه با سموم پودری مقرون‌ به‌ صرفه است.

 

-دیرپایی محصول

بردوبهسم به‌ دلیل آزاد کردن تدریجی یون مس اثر دیرپایی دارد. اثر قارچ ‌کشی و باکتری‌ کشی ترکیبات مسی مربوط به آزاد شدن حداقل یک پی‌پی‌ام یون مس (١ppm Cu++ ) است که می‌تواند تا حدودی بیماری را کنترل کند. برای کنترل‌ شدن کنیدی و کنیدی فورهای قارچ در اواخر آلودگی به ٣ تا ۵ پی‌پی‌ام یون مس نیاز است. بردوبهسم بیشتر از ۵ پی‌پی‌ام یون مس آزاد می‌کند، درحالی‌ که دیگر ترکیبات مسی نمی‌تواند این میزان یون مس را آزاد کند تا در کنترل عوامل بیماری زا مؤثر باشد.

-سمیت

بردوبهسم با داشتن LD50 Oral for rat>4000 mg/ kg جزء سالمترين سموم می باشد .

- بردوبهسم و کشاورزی ارگانیک

بردوبهسم جزو معدود سموم معدنی است که در کشاورزی ارگانیک توصیه می‌شود. بردوبهسم اثر سوئی بر انسان و محیط ‌زیست نداشته و برخلاف سایر سموم رایج، مواد باقی مانده از تجزیۀ آن سازگار با محیط‌ زیست است.

-دافع حشرات

بردوبهسم برای زنبور عسل بی‌خطر بوده، دافع حلزون وحشراتی مانند زنجرک و موریانه است.

- اختلاط با سایر سموم

•مخلوط بردو نبايد با سموم فسفره و كاربامات‌ها و نيز سمومی که در محيط قليايی تجزيه می‌شوند مخلوط شود
•هلو به تركيب بردو حساس مي‌باشد.

نحوۀ اثر بردوبهسم:

بردوبهسم یک بازدارنده چند نقطه اثر است. یون های مس پس از جذب شدن در دیواره سلول باکتری یا قارچ، همزمان بازدارنده چندین روند فیزیولوژیکی درون سلول است. بردوبهسم با ایجاد پیوند های شیمیایی جدید، پروتئین ها را درهم شکسته، کارکرد آنزیم ها را برهم زده،در روندهای حیاتی سلول مانند تنفس اختلال بوجود آورده، فعالیت غشاء سلولی را کاهش داده و در نهایت منجر به مرگ سلول می شود. این ویژگی سبب می شودعامل بیماری نتواند خود را در برابر بردوبهسم مقاوم کند.

 

روش های مصرف:

نحوه مصرف:

-محلول پاشی:

متداول ترین روش برای پیشگیری و کنترل بیماری های قارچی و باکتریایی با بردوبهسم می باشد. دزهای مورد استفاده بسته به زمان مصرف متفاوت می باشند.

روش ساخت دوزهای مختلف بردوبهسم برای محلول پاشی

منظور ازمحلول پاشی با دوزهای ۵ یا ١۰ در هزار، مخلوط کردن ۵ یا ١۰ لیتر بردوبهسم در١۰۰۰ لیترآب می باشد. این میزان آب بسته به حجم سم پاش قابل تغییر است. برای مثال، برای تهیه دوز ۵ در هزار درسم پاشی به حجم ٢۰۰ لیتر، یک بطری یک لیتری را به شدت تکان داده و به داخل سم پاشی که در آن مقداری آب وجود دارد می ریزیم . سپس سمپاش را تا ٢۰۰ لیتر با آب پر کرده، کاملاً بهم زده و شروع به سم پاشی می کنیم.

 

-رنگ بردو :

برای کنترل بیماری هایی مانند پوسیدگی های طوقه و ریشه گیاهان، انواع شانکرها و بلایت ها، سرطان ها و گال های طوقه و ریشه، محلول پاشی ها به تنهایی کافی نبوده و لازم است بافت آلوده با ابزار تیزی تراشیده شده و بافت سالم گیاه با بردوبهسم رقیق نشده رنگ شود. این کار برای ضدعفونی محل هرس گیاهان نیز باید انجام شود. درصورت استفاده از این روش دیگر نیازی به استفاده از چسب باغبانی و ... نمی باشد.

 

-محلول در آب زراعی :

برای کنترل بیماری هایی مانند پوسیدگی های طوقه و ریشه گیاهان، سرطان ها و گال های طوقه و ریشه، که عامل بیماری زا خاکزی است محلول پاشی ها به تنهایی کافی نبوده و لازم است خاک نیز ضدعفونی شود. برای این منظور مقدار ١۰ در هزاربردوبهسم آماده شده و گیاهان با این محلول آبیاری شوند. برای درختان مسن تر آبیاری سایه انداز و بیل زدن خاک نیز ضروری است.

موارد مصرف در ايران: 
شانكر باكتريايي در درختان ميوه هسته‌دار، بيماري غربالي در درختان ميوه، پيچيدگي برگ در هلو، گموز در مرکبات، گموز در پسته، پوسيدگي فيتوفترايي طوقه در درختان هسته‌دار و دانه‌دار، شانکر سيتوسپورايي در درختان ميوه، شانکر باکتريايي در ليموترش، آتشک در درختان ميوه دانه‌دار، پيچيدگي برگ در هلو، لکه‌آجري در بادام و آنتراکنوز در گردو.

موارد مصرف در ساير كشورها: 
كنترل طيف وسيعي ار بيماري‌هاي قارچي و باكتريايي از جمله شانکر‌هاي باکتريايي (مانند شانکر باکتريايي درختان ميوه هسته‌دار) و قارچي درختان ميوه (مانند شانكر سيتوسپورايي، نكتريايي و غيره)، سوختگي‌هاي باكتريايي و قارچي، سفيدك‌هاي داخلي و غيره

موارد مصرف :

محصولات جالیزی ، صیفی جات ، غلات و گیاهان زینتی

سم پاشی های دوره ای چهارگانه

منظور از سم پاشی های دوره ای چهارگانه درختان میوه، سم پاشی در چهار مرحله زیر می باشد :

- پس از ریزش ٧۰ درصد برگ ها با بردوبهسم ١۰ در هزار

- قبل از تورم جوانه ها با بردوبهسم ١۰ در هزار

- بعد از ریزش گلبرگ ها یا شاتون ها با بردوبهسم ۵ در هزار

- بعد از تشکیل میوه با بردوبهسم ۵ در هزار

نکات مهم در پیشگیری از وقوع یا گسترش بیماری های قارچی، باکتریایی و سرمازدگی :

- ضدعفونی بذر قبل از کاشت بوسیله سم پاشی با بردوبهسم ١۰ در هزار

- ضدعفونی خاک زراعی بوسیله آبیاری با بردوبهسم ١۰ در هزار بلافاصله بعد ازکاشت

- ضدعفونی قلمه ها، ریشه نهال ها و ابزارهرس به وسیله آغشته کردن با بردوبهسم ١۰ در هزار

- سم پاشی درختان با بردوبهسم ۵ در هزار بعد از وقوع باران شدید، تگرگ، طوفان و هرعامل تنش زای دیگر

- برای جلوگیری از وقوع سرمازدگی، سم پاشی با بردوبهسم ۵ در هزار هنگام هشدار ایستگاه های هواشناسی قبل از وقوع سرما

 

---